مجله سلامتی پذیرش 24
راه های کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت
برای پیشگیری از بیماری دیابت (Diabetes) و جلوگیری از ظهور عوارض شدید آن می‌توان با انجام تست قند خون و البته زیر نظر گرفتن بیماران مشکوک به دیابت به‌خوبی میشود از میزان بالا رفتن قند خون اطلاع پیدا کرد. برای رسیدن به این مقصود می‌توان به پزشکان متخصص رجوع کرد و با بررسی سوابق پزشکی بیمار، ارزیابی کردن وضعیت فعلی وی و همین‌طور گرفتن نمونه از نوک انگشتانش، قند خون در آزمایش را مشخص کرد. عوامل بسیار زیادی در کنترل کردن دیابت نقش دارند و مهم‌ترین این عوامل را می‌توان داشتن درک درست از معنای میزان قند خون نرمال، قند خون پایین، و محدوده مجاز قند خون توسط خود شخص به شمار آورد.
انواع دیابت
دیابت (Diabetes) دارای انواع گوناگونی است و برای شناخت هرکدام باید دقت نمود. به زبان ساده سلسله بیماری‌هایی که طی آن‌ها بدن نمی‌تواند انسولین تولید کند یا از انسولین تولید شده به‌طور صحیح استفاده کند دیابت می‌گویند. به هنگام ابتلا فرد به بیماری دیابت، بدن وی قادر نیست قند را از خون به سلول‌های بدن برساند. این امر سبب میشود تا میزان قند خون از حد طبیعی فراتر رود. قندی که در خون وجود دارد گلوکز است. گلوکز از منابع اصلی انرژی بدن محسوب میشود. چنانچه بدن نتواند از انسولین به خوبی بهره‌گیری کند میزان قند در خون به شدت افزایش می‌یابد که منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای در فرد مبتلا به دیابت خواهد شد. انواع دیابت عبارت‌اند از: دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت بارداری.
دیابت نوع ۱ (بزرگسالان)
متخصصان معتقدند که این نوع بیماری نوعی بیماری خودایمنی است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به سلول‌های بتای لوزالمعده هجوم می‌آورد و به نابود کردن آن‌ها اقدام می‌کند. این صدمه‌ها به‌نوعی جبران‌ناپذیر خواهند بود. در این بیماری اندازه‌گیری قند خون باید پیش از صبحانه، دو ساعت پس از صرف غذا، قبل از انجام حرکات سنگین ورزشی، و قبل از خواب به‌دقت صورت پذیرد. تست قند خون در این وضعیت باید ۲ تا ۱۰ مرتبه در طول روز انجام گیرد.
دیابت نوع ۱ (کودکان)
میزان قند خون در کودکان باید پیش از تمامی وعده‌های غذایی و به‌هنگام خواب انجام شود. در صورت لزوم نیز می‌بایست یک ساعت بعد از صرف غذا و در طول ساعات شب نیز این عمل انجام شود. ۴ بار در روز باید این کار صورت گیرد.
دیابت نوع ۲ (بیمار از انسولین استفاده می‌کند)
این نوع دیابت با مقاومت نسبت به انسولین آغاز میشود. در این نوع دیابت بدن توان استفاده صحیح از انسولین را ندارد. این امر سبب تحریک بیشتر لوزالمعده شده و باعث ترشح زیادتر انسولین می‌گردد. در نهایت کار به جایی می‌رسد که لوزالمعده توان تولید انسولین را از دست داده و در نتیجه تولید انسولین کاهش یافته و قند خون بالا خواهد رفت. افرادی به استفاده زیاد از انسولین نیاز دارند باید به‌وقت ناشتا، پیش از وعده‌های ناهار و شام، پیش از خوابیدن، و در طول شب این تست را انجام دهند. دفعاتی که این تست باید انجام شود ارتباط مستقیمی با میزان مصرف انسولین و سایر داروها دارد.
دیابت نوع ۲ (بیمار دچار قند خون پایین است)
در هنگام صرف تمامی وعده‌های غذایی و به هنگام خواب می‌بایست به اندازه‌گیری قند خون اقدام نمود. این امر باید تا جایی انجام شود تا میزان قند خون آهسته‌آهسته به میزان طبیعی و نرمال خود برگردد.
قند خون بالا
بالا بودن بیش از حد قند در خون را با نام هایپرگلاسمی (Hypoglycemia) نیز می‌شناسند. به‌هنگامی که قند خون بیشتر از ۱۸۰ (یا بیشتر از تشخیص پزشک معالج فرد) باشد وضعیت هایپرگلاسمی رخ داده است. مسلما علائم بالا رفتن خون در افراد دیابتی خطرناک خواهد بود. نکته مهم این است که چنانچه احساس خستگی شدید دارید، به‌شدت تشنه شده‌اید، بیش از حد معمول به دستشویی مراجعه می‌کنید، و چشمان‌تان تار می‌بیند به هایپرگلاسمی دچار شده‌اید. نشانه های داشتن قند خون بالا را جدی بگیرید. در این هنگام یک لیوان بزرگ آب بنوشید و سریعا به پیاده‌روی اقدام کنید. چنانچه دائما در حالت هایپرگلاسمی بودید به پزشک معالج خود مراجعه کنید..
قند خون پایین
پایین بودن میزان قند در خون را با عنوان هیپوگلاسمی (hypoglycemia) نیز می‌شناسند. وقتی که میزان قند در خون کمتر از ۷۰ باشد این وضعیت رخ خواهد داد. پایین بودن قند خون در جای خود بسیار خطرناک است و می‌بایست سریعاً درمان شود. در صورتی که شما انسولین مصرف می‌کنید محتمل است به هیپوگلاسمی دچار شوید. حتماً مقداری قند و انواع شیرینی‌جات را با خود همراه داشته باشید تا به هنگام مواجهه به پایین بودن قند خون اقدامات لازم را انجام دهید. اگر دچار لرز شدید هستید، تعرق بیش از دارید، و با گرسنگی شدید مواجه شده‌اید امکان دارد که دچار هیپوگلاسمی شده باشید. این موارد همگی نشانه افتادن قند خون هستند. به آن‌ها توجه کنید. با خوردن ۴ عدد آبنبات، ۴ قرص گلوکز، ۴ اونس آب، و ۴ اونس نوشابه معمولی، پس از گذشت یک ربع ساعت نسبت به تست قند خون خود اقدام کنید. پس از این مراحل نیز حتماً به پزشک معالج خود مراجعه کنید تا برنامه‌ای دقیق را به شما ارائه دهد. حتماً به هنگام رانندگی از میزان قند خون خود اطمینان حاصل کنید تا با نشانه افتادن قند خون مواجه نشوید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برای پاسخ به این پرسش می‌توان بیان کرد که دیابت دارای یک سری نشانه‌ها است که به‌محض مشاهده آن‌ها می‌بایست به پزشک مراجعه کرد. در این قسمت تلاش داریم تا این نشانه‌ها را برای شما بازگو کنیم. احساس گرسنگی بیش از حد، ادرار بیش از حد معمول (بالاخص در هنگام خواب)، احساس خستگی مفرط و خواب‌آلود بودن، و تار بودن دید، همگی نشان از این دارند که شما با مشکل دیابت مواجه شده‌اید و در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه کنید. ابداً به خوددرمانی با داروهای شیمیایی و حتی گیاهان دارویی اقدام نکنید. با مراجعه به پزشک می‌توانید برنامه‌ای دقیق را داشته باشید تا از عوارض هولناک دیابت جلوگیری نمایید. در نظر داشته باشید از تجربیات دیگران نیز استفاده نکنید زیرا که شرایط هر بیمار با دیگر بیماران متفاوت خواهد بود و تنها پزشک معالج می‌تواند در این مورد تصمیم‌گیری کند.
