شهره مهرنامی
قطار خودروهای نظامی که به سمت شهرهای کردستان حرکت می‌کنند، استقرار نیروهای ویژه پلیس در خیابان‌های سقز و اظهارات متناقض مقام‌های جمهوری اسلامی درباره شکست معترضان و برنامه دشمن برای خیزش دوباره.
این‌ها بخشی از واکنش حکومت به نزدیک شدن به سال‌روز قتل حکومتی «مهسا (ژینا) امینی» هستند؛ دختری که ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ پس از بازداشت از سوی «گشت ارشاد»، در بیمارستان جان باخت و مرگ او سرآغاز ماه‌ها اعتراض سراسری در کشور شد.
حالا شهر زادگاهش، سقز، تبدیل به پادگان نیروهای ضد شورش، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج شده است. پدرش بارها از سوی اداره اطلاعات احضار شده است تا شاید بتوانند از برگزاری مراسم سال‌روز منصرفش کنند. تعدادی از خانواده‌های دادخواهی که عزیزان‌شان را در اعتراضات پارسال از دست داده، احضار یا بازداشت شده‌اند. دانشگاه‌ها هم در اخراج استادانی که از دانشجویان معترض حمایت کردند، با هم رقابت می‌کنند.
هشدار از سر ترس یا قدرت؟
همه این‌ها در حالی است که رهبر جمهوری اسلامی در آستانه سال‌روز قتل حکومتی مهسا(ژینا) امینی، در یک سخنرانی هشدار داد که «دشمن» برنامه دارد و نقشه کشیده است.
«علی خامنه‌ای» از سوی دیگر گفت که این «دشمن» هیچ کاری نمی‌تواند بکند.
او از یک سو هشدار داد که باید امنیت ملی را به هر قیمتی حفظ کرد و از سوی دیگر دشمن را شکست خورده خواند.
«حسین سلامی»، فرمانده سپاه پاسداران هم در جمع دانش‌آموزان بسیجی، «دشمن» را «مجرب»، «میدان‌دیده» و «کارکشته» دانست که هرچند به ادعای او، شکست خورده اما عقب نرفته و خاموش نشده است.
این سخنان و برنامه‌ریزی‌های امنیتی حکومت که حتی برای جمع‌آوری قلوه‌سنگ‌ها از حاشیه خیابان‌های سقز اقدام می‌کند، به اعتقاد بعضی از کارشناسان، نشان دهنده وحشت و ترس رهبر و منصوبان او است. «عبدالله ناصری»، مدیرعامل پیشین خبرگزاری «ایرنا» در گفت‌وگویی با وب‌سایت «زیتون» گفته است علی خامنه‌ای به دلیل پیامدهای جنبش زن، زندگی، آزادی، هم خیلی ترسیده و هم به شدت غمگین است.
«محسن سازگارا»، عضو شورای مدیریت گذار هم در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» تاکید کرد که رفتار مقام‌های حکومتی در آستانه سال‌روز قتل حکومتی مهسا، بیش از هر چیز نشان دهنده وحشت آن‌ها است.
او توضیح داد که حکومت می‌خواهد به هواداران خود نیز روحیه بدهد و بگوید که این سال‌روز آمد و رفت و هیچ اتفاقی نیفتاد.
محسن سازگارا گفت: «چیزی که خامنه‌ای و کسی مثل حسین سلامی نمی‌فهمد، این است که این یک انقلاب جاری است و در عمق جامعه ایران گفتمان مسلطی پیدا کرده است. این انقلاب در زیر پوست جامعه ما راه خودش را می‌رود و در یک روز و دو روز هم تکلیف آن مشخص نمی‌شود.»
جنگ روانی حکومت در فضای رسانه
در کنار گسیل نیرو به شهرها و سخنرانی‌های هشدارآمیز درباره آغاز اعتراض‌ها، دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی هم به انتشار اخبار و اطلاعاتی درباره برخورد و بازداشت معترضان پرداختند.
وزارت اطلاعات در آستانه سال‌روز اعتراضات ۱۴۰۱ اعلام کرد که چندین نفر از لیدرهای تجمع‌های ضد جمهوری اسلامی در خارج از کشور را بازداشت کرده است.
خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران هم تصاویری از این افراد در خارج و پس از بازداشت منتشر کردند.
«حنا حسن‌پور»، پژوهش‌گر علوم سیاسی این اخبار را نشانه ترس جمهوری اسلامی از به راه افتادن دوباره تجمع‌های خارج از کشور علیه حکومت دانست.
او در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» توضیح داد جمهوری اسلامی در کنار شیوه‌های سرکوب فیزیکی و خشن که از دهه‌ها پیش اعمال می‌کرد، پس از اعتراض‌های سال ۱۳۸۸ و اطلاع از تاثیر رسانه و شبکه‌های اجتماعی، تلاش کرد شیوه‌های خود را در مقابله با معترضان به روز کند.
او توضیح داد که شبکه‌های اجتماعی از زمان اعتراض‌های سال ۱۳۸۸ بازتاب دهنده اتفاقاتی شدند که زیر چتر حکومت‌های استبدادی بودند: «بسیاری از مردم به شهروندخبرنگار تبدیل شده‌اند و از طریق شبکه‌های اجتماعی، فشارها، تبعیض‌ها و خشونت‌هایی که از سمت خشونت می‌بینند را منعکس می‌کنند.»
به گفته حنا حسن‌پور، از آن هنگام حکومت تلاش کرد در بخش جنگ روانی و عرصه رسانه نیروهای خود را آموزش دهد و سازمان‌دهی کند تا بتواند این شکل وضعیت را کنترل کرده یا حتی در جهت خاموش کردن جنبش و سرپوش گذاشتن روی اعتراضات مدنی تاثیرگذار باشد.
این پژوهش‌گر علوم سیاسی گفت: «در جریان اعتراضات گسترده‌ای که بعد از قتل مهسا امینی رخ داد و طی آن گسل‌های بحرانی جامعه به هم رسید و آن رخداد مهم خودش را نشان داد، ما با اشکال تازه‌ای از این جنگ رسانه‌ای جمهوری اسلامی روبه‌رو شدیم. یکی از شیوه‌های حکومت در این جنگ روانی، وحشت آفرینی و بزرگ‌نمایی یک سری اخبار بوده است؛ یعنی بزرگ‌نمایی و ایجاد ترس و وحشت برای جلوگیری از اتفاقی که در اعتراضات قرار است بیفتند.»
حنا حسن‌پور معتقد است این اتفاقات در سال‌روز این اعتراضات هم به شکل‌های مختلف، با انتشار اخبار به قصد ایجاد رعب و وحشت و محدود کرد پتانسیل نیروهای اپوزیسیون ادامه دارند: «حکومت به این منظور اخباری می‌سازد یا خبرهای دیگر را بزرگ‌نمایی می‌کند؛ مثل اخباری که در مورد بازداشت لیدرهای تجمع‌های خارج از کشور منتشر کرد، در حالی که اصلا مشخص نیست این اخبار چه‌قدر درست هستند. مشخص نیست آیا این افراد واقعا لیدر و سازمان‌دهی کننده تجمع‌های خارج از کشور بودند یا این که اصلا به چه صورت در ایران بازداشت شدند.»
او نتیجه‌گیری کرد که چنین اقداماتی از سوی دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی نشان دهنده این است که اتفاقات سال گذشته و تظاهرات گسترده مخالفان جمهوری اسلامی در سراسر جهان در رساندن پیام مردم داخل موثر بوده‌اند، وگرنه جمهوری اسلامی به این وسعت به آن واکنش نشان نمی‌داد. از این رو، به گفته حنا حسن‌پور، جمهوری اسلامی از ترس به راه افتادن دوباره چنین تجمع‌هایی، اخبار دستگیری‌ها را منتشر می‌کند تا شاید بتواند در سال‌روز قتل مهسا، جلوی گردهمایی‌های دوباره در خارج از کشور را بگیرد.
آن‌چه حکومت نمی‌بیند
هشدارهای مقام‌های حکومتی درباره مقابله با اعتراض‌ها و صف‌آرایی نیروهای نظامی در شهرهای مختلف در کنار انتشار اخبار بازداشت‌ها حکایت از آن دارند که شیوه‌های حکومت در برخورد با مخالفان، از جنگ روانی گرفته تا سرکوب خشن، تغییر نکرده‌اند.
محسن سازگارا به «ایران‌وایر» گفت حکومت همین کار را بلد است و نوآوری هم ندارد؛ دستگیری، ایجاد وحشت، شکنجه، خشونت و تبلیغ برای ناامید کردن مردم.
به گفته او، استراتژی کلان حکومت این است که مردم بترسند و از ترس کاری نکنند، در حالی که اگر میلیون‌ها نفر از مردم به باوری برسند، هیچ حکومتی نمی‌تواند جلوی آن‌ها را بگیرد.
محسن سازگارا گفت بخشی از نقشه‌های حکومت در جریان جنبش زن، زندگی، آزادی نقش بر آب شده و آن بخش، نافرمانی دختران و زنان ایرانی در برابر اعمال حجاب اجباری است.
او در شکل وسیع‌تر، نافرمانی مدنی جوانان ایرانی در برابر شیوه تبلیغی حکومت برای زندگی و انتخاب سبک زندگی دلخواه خود را بسیار مهم دانست و گفت عملا حکومت در این بخش شکست خورده است.
حنا حسن‌پور هم شیوه‌های برخورد حکومت با معترضان را اقداماتی از روی ترس و ضعف دانست: «این اقدامات البته یک شگرد برای محدود کردن انرژی نیروهای اپوزیسیون و تاثیر‌گذاری بر افرادی که قصد پیوستن به اعتراضات را دارند هم محسوب می‌شوند.»
او گفت آن‌ها می‌ترسند و از روی ترس با خشونت هر چه بیشتر سرکوب می‌کنند تا بترسانند.
آن‌چه که محسن سازگارا و تحلیل‌گران سیاسی دیگر به آن معتقدند، تداوم جنبش به شیوه‌های مختلف است.
برگرفته از ایران وایر
