آرش جهاندار
سخن کوتاهی‌ درباره شعار «مرگ بر ستمگر، چه شاه باشه چه رهبر»
مقدمه- همه شواهد نشان می‌دهد که جنبش اخیر ضد استبدادی، سکولار و آزادیخواهانه مردم ایران در ۴۳ سال گذشته بی‌سابقه بوده است۔ طی حاکمیت مافیای اسلامی هرگز این درجه از وحدت و هماهنگی در میان ایرانیان داخل و خارج از کشور وجود نداشته است۔ در مدت بیش از یکماه اخیر خارج کشور به آینه زلالی از خواست‌ها و شعارهای مبارزین داخل کشور بدل شده است۔ این خواست‌ها که در شعارها و ادبیاتانقلابی مردم ایران به‌روشنی بیان شده و بیان می‌شود، اساسا چیزی به‌جز رهایی از رژیم دیکتاتوری و قرون وسطایی اسلامی و کسب آزادی نیست۔

در یکماه اخیر و همراه با اوج‌گیری جنبش، یکی از شعارهایی که گه‌گاه در داخل کشور، به‌ویژه در یکی دو دانشگاه، شنیده شده و سپس از سوی افراد و گروه‌های خاصی در خارج کشور بارها و بارها منتشر یا بازتولید شده است، شعار “مرگ بر ستمگر، چه شاه باشه چه رهبر” است. من در اینجا سعی می‌کنم به‌طور خلاصه نشان دهم که چرا این شعار نادقیق، گمراه‌کننده و تفرقه‌انگیز بوده و با شعارهای عمومی مردم ایران به هیچ‌وجه خوانایی و هماهنگی ندارد۔

یکم- این شعار ناقص و نادقیق است
ستمگر کلمه عامی است که به‌طور کلی به هرکس که به دیگری ستم می‌کند، می‌توان نسبت داد۔ پدری که به فرزند ستم می‌کند، مردی که به همسرش ستم می‌کند و حاکمی که یه زیر دستانش ستم روا می‌دارد، همگی ستمگر نامیده می‌شوند۔ اما مورد خاصی که در اینجا به آن اشاره داریم، اساسا سیاسی است و به رهبران ستمگر حکومتی نظر دارد۔ برای این منظور کلماتی به مراتب جاافتاده‌تر، پر معنی تر و شناخته شده‌تر مثل دیکتاتور، مستبد و یا فاشیست وجود دارد۔ مثلا اطلاق دیکتاتور یا مستبد به هیتلر یا استالین بسیار دقیق‌تر و پذیرفته‌تر از کلمه ستمگر است۔ شعار عام “مرگ بر دیکتاتور” که بلندتر از همیشه از شعارهای اصلی مردم سراسر ایران است، به این لحاظ دقیق‌تر و کامل‌تر از شعار “مرگ بر ستمگر ۔۔۔” است۔

دوم- این شعار نارسا و گمراه کننده است
شعار “مرگ بر ستمگر ۔۔۔” به‌روشنی به حاکمان ستمگر، چه شاه و چه رهبر، در ایران اشاره دارد۔ واقعیت این است که در ۴۳ سال اخیر به اصطلاح “رییس جمهور”های حاکم بر این کشور همگی نقش مستقیم و درجه اولی در سرکوب مردم و ستمگری بر آنان داشته‌اند۔ به عبارت دیگر به‌همان درجه که شاه می‌تواند “ستمگر” باشد، رئیس جمهور هم به‌خوبی قادر به ایفای این نقش هست۔ آیا نباید “رئیس جمهور” را هم به شاه و رهبر اضافه کرد؟ به‌عبارت دیگر این شعار تلویحا رئیس جمهور را از صف ستمگران خارج می‌کند و غیرمستقیم این معنی را القا می‌کند که تنها شاه یا رهبر (ولی فقیه) می‌توانند ستمگر باشند۔

سوم- شعار “مرگ بر ستمگر ۔۔۔” تفرقه‌انگیز است
همه شواهد (از جمله نظرخواهی اخیر موسسه گمان) نشان می‌دهد که طرفداران رژیم پادشاهی مشروطه درصد قابل‌توجهی از مردم ایران، چه داخل و چه خارج، را تشکیل می‌دهند۔ کسانی که شعار “مرگ بر ۔.۔ شاه” را در شرایط کنونی سر می‌دهند، صریحا این بخش از جمعیت را خطاب قرار داده و مستقیما در مقابل آنها قرار می‌گیرند۔ آنها از هم اکنون خود را قیم همه مردم دانسته و تکلیف هواداران پادشاهی را از پیش تعیین می‌کنند۔

اما اجازه دهید به طراحان این شعار و نشر دهندگان آنهم نگاهی بیندازیم۔ با کمی جستجو درمی‌یابیم که شعار “مرگ بر ستمگر ۔۔۔” شکل دیگر و تغییر یافته شعار قدیمی سازمان مجاهدین، یعنی “مبارزه با دیکتاتوری شاه و شیخ” است۔ سازمان مجاهدین که در مقایسه با رضا پهلوی از نفوذ بسیار ناچیزی در میان مردم برخوردار است، با تمام قوا سعی می‌کند از گسترش محبوبیت سیستم پادشاهی مشروطه و شخص رضا پهلوی جلوگیری کند۔ در این میان افراد و گروه‌های طیف چپ سنتی، که به قول مزدک بامدادان شدیدا از “عقده پهلوی ستیزی” رنج می‌برند، با مجاهدین همراه و همزبان شده و با تمام وجود سعی می‌کنند شعار “مرگ بر ستمگر ۔۔۔” را تا حد ممکن جا بیندازند۔

خوشبختانه هماهنگی و وحدتی که به خصوص در یک ماه اخیر میان ایرانیان، چه داخل و چه خارج کشور، ایجاد شده هر نوع حرکت، اقدام و شعار نامربوط و تفرقه‌انگیز را به کلی ندیده گرفته و طرد می‌کند۔ به همین دلیل نه تنها این شعار تفرقه‌انگیز هرگز به یکی از شعارهای اصلی یا مطرح در انقلاب مردم ایران بدل نشده، بلکه راویان آن را بیش از پیش منزوی کرده است۔

آرش جهاندار ۲۹ مهر ۱۴۰۱

برگرفته از ایران امروز